چندی پیش گزارشی مبنی بر صادرات قیر خام به اصطلاح فروش مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) در رسانه ملی منتشر شد که بازتابهای بسیار زیادی را به همراه داشت. به اعتقاد برخی کارشناسان، تهیه کننده این گزارش کوچکترین اطلاعاتی از بازار قیر نداشته و همین عدم آگاهی زمینه تولید گزارشی را فراهم کرده که از نگاه فعالان این صنعت، نامعتبر است. از سوی دیگر کارشناسانی نیز ضمن تائید این گزارش، گزارشگر را برای افشاسازی تخلفات صادراتی در این صنعت مورد تشویق قرار دادهاند. با این حال سئوال اصلی اینجاست که آیا تخلفی شکل داده یا تنها ناآگاهی یک خبرنگار بوده است؟
بازارهای صادراتی از دست رفت!
وکیوم باتوم (VB) ماده اولیه تولید قیر و نفت کوره است و ۷۰ درصد ماده اولیه نفت کوره نیز VB است، همچنین بالای ۹۰ درصد تولید نفت کوره کشور در نیروگاهها استفاده میشود. از سوی دیگر این مواد باید به صورت تولیدی و فرآوری شده جنبه صادراتی به خود بگیرد. در ایران شرکتهای نفت پاسارگاد و نفت جی به عنوان تولیدکنندگان در صنعت قیر فعالیت میکنند.
بر اساس گزارش منتشر شده، شرکت پالایش نفت بندرعباس مقدار زیادی از مواد اولیه قیر را در اختیار شرکت نفت جی قرارداده، اما این مواد به جای ارسال به پالایشگاه، برای صادرات به بندر شهید رجایی ارسال
شده است!
مسئله مذکور زمانی اهمیت پیدا میکند که چندی پیش خبر واردات قیر نامرغوب و بدون کیفیت از کشورهای همسایه به گوش رسید، این در حالی است که ما به عنوان تولیدکننده برتر در مواد اولیه این محصول، باید در جناح صادرکننده نه واردکننده، قیر باشیم. از سوی دیگر مخالفان با نشان دادن آمار کاهش میزان صادرات قیر ایران از ۶۳ بازار به ۲۱ بازار و تبدیل عراق به تأمین کننده برتر منطقه را دلیل دیگری بر قاچاق این محصول عنوان میکنند. این در حالی است که کاهش صادرات قیر ایران دلیل دیگری دارد که هیچ رسانهای و حتی همین گزارش صدا و سیما هم به آن اشارهای نکرده است.
شفاف سازی ابعاد مبهم وکیوم باتوم
مسئله اینجاست که عراق بهجای وکیوم باتوم از VR استفاده میکند که کیفیت به شدت پایینتری نسبت به قیر ایران دارد. از سوی دیگر وکیوم باتوم ایران در تابستان افزایش قیمت بالایی را تجربه و از ۲۳۰۰ تومان به نزدیکی ۳۵۰۰ تومان رسید. بر این اساس، تولیدکنندههای قیر داخلی که توانایی خرید وکیوم باتوم به دلیل قیمت بالای آن را نداشتند، به سراغ خرید مواد اولیه قیر از عراق رفتند به خصوص تولیدکنندههایی که در نزدیکی مرز عراق قرار داشتند. البته این واردات هیچگاه صورت نگرفت چراکه کیفیت VR عراق به شدت پایین بود و تولیدکنندهها نمیتوانستند قیر مرغوبی از آن تولیدکنند. همچنین به طبع افزایش قیمت وکیوم باتوم، نرخ قیر ایران هم بالا رفت. به عبارت دیگر قیمت قیر ایران ۴۲۰ دلار و قیمت قیر سنگاپور با همان کیفیت قیر ایران ۳۶۰ دلار بود، بنابراین ایران قصدی در کاهش صادرات نداشت، بلکه مشتریان با افزایش قیمت قیر ایران، به دنبال خرید قیر از دیگر کشورهای تولیدکننده رفتند. با این اوصاف میتوان گفت طرح قاچاق قیر که زمینه کاهش صادرات رسمی را فراهم ساخت، ابعاد مختلفی دارد که باید توسط مسئولان امر شفاف سازی شود.
- شماره۳۳۲ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما